Γιαπωνέζικο σφενδάμι

 

Αν θες να δεις με τα ματιά σου αυτό που λένε “μεταμόρφωση φυτών”, τότε το γιαπωνέζικο σφεντάμι μπορεί να σου δώσει μια απο τις πιο θεαματικές εκδοχές της.  Τα φύλλα δροσερά, νεαρά και κιτρινοπράσινα την άνοιξη.  “Ώριμα” πράσινα το καλοκαίρι.  Έντονα και φωτεινά κόκκινα το φθινόπωρο, για να πέσουν τον χειμώνα αφήνοντας να φάνουν τα άφθονα κλαδιά του.

Όμως είναι κανόνας ότι, όσο περισσότερο σου αρέσει ένα φυτο, τόσο μεγαλύτερη είναι η απογοήτευση, όταν δεις ότι δεν τα κατάφερε εκεί που το φύτεψες.  Και το γιαπωνέζικο σφεντάμι απογοήτευσε πολλούς. Άδικα όμως, γιατί μπορεί να ευδοκιμήσει, αν σεβαστούμε τις ανάγκες του.

Τόπος καταγωγής του φυσικά η Ιαπωνία εξ ου και το όνομα του….Στην Ευρώπη πρωτοεμφανίστηκε μάλλον στην Αγγλία και από κει διαδόθηκε ανατολικότερα.

Έχει αργή ανάπτυξη που μπορεί να φτάσει τα 8 μ. ύψος με ελαφρώς μικρότερη διάμετρο και χαρακτηριστικό κοντό και πολύκλωνο κορμό.  Ζει πάνω από 100 χρόνια .

Απαιτήσεις

Η νότια Ελλάδα και τα πεδινά δεν είναι οι ιδανικότερες συνθήκες για το σφεντάμι αυτό, που ευδοκιμεί στην ζώνη της καστανιάς. Όμως μπορεί να κινδυνεύει από κάποιο όψιμο παγετό.  Προτιμά εδάφη γόνιμα, δροσερά και βαθιά, με άριστη αποστράγγιση. Ως προς την οξύτητα δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις. Το ιδανικό έδαφος είναι το υγρό με άριστη αποστράγγιση και αυτό πρέπει να προσέξουμε όπου το φυτέψουμε.  Η καλύτερη θέση είναι ανάμεσα σε αλλά δέντρα, που θα το σκιάζουν από το μεσημεριανό, καυτό, καλοκαιρινό ήλιο. Μόνο σε μεγάλα υψόμετρα, πάνω από 600 μ. περίπου, δεν θα έχει πρόβλημα το καλοκαίρι.  Φυτεμένο σε γλάστρα, η καλύτερη θέση είναι αυτή με βόρειο ή ανατολικό προσανατολισμό. Δεν αντέχει την αλμυρά της θάλασσας και την ατμοσφαιρική ρύπανση.

Πώς να το φυτεύσω;

Η καλύτερη εποχή για τη φύτευση του είναι το φθινόπωρο ή προς το τέλος του χειμώνα. Στο βάθος του λάκκου που θα ανοίξετε τοποθετείτε υλικό αποστράγγισης δηλ. χαλίκια ή διογκωμένη άργιλο.  Από πάνω ρίχνουμε ένα στρώμα καλά χωνεμένης κοπριάς. Σε περίπτωση που ¨πετύχετε” γυμνόριζο σφεντάμι θα πρέπει να απλώσετε καλά τις ρίζες του πάνω στο χώμα και μετά αφού γεμίσουμε το λάκκο με χώμα, να το πατήσετε καλά.

                

Τι προβλήματα θα αντιμετωπίσω;

Αν γενικά το έδαφος του κήπου σας δεν είναι αρκετά γόνιμο, θα πρέπει να βοηθάμε το σφεντάμι συχνά με λίπασμα.

Αφαιρούμε τις παραφυάδες που εμφανίζονται στη βάση του φυτού, καθώς και τους λαίμαργους βλαστούς, για να μην αδυνατίζει η κόμη του.

Αποφεύγουμε το κατάβρεγμα των φύλλων γιατί οι σταγόνες του νερού που μένουν πάνω τους, λειτουργούν σαν φακοί, όταν έχει ήλιο και καίνε το φυτο.  Κάτι τέτοιο μπορεί να το δούμε να συμβαίνει ακόμη και όταν μετά από μια βροχή “βγει” αμέσως ήλιος.

Την άνοιξη θα δούμε τις μελίγκρες να μαζεύονται πάνω στην τρυφερή, νεαρή βλάστηση. Η καταπολέμηση γίνεται είτε με τα ειδικά εντομοκτόνα είτε βιολογικά με τη χρήση των φυσικών έχθρων της μελίγκρας.

Το καλοκαίρι με τη ζέστη, όταν το χώμα ξεραίνεται και θερμαίνεται πολύ, τα φύλλα αρχίζουν να καρουλιάζουν, ξεραίνονται και πέφτουν. Επομένως είναι πολύ σημαντική η κάλυψη του εδάφους γύρω από το φυτο με υλικά που θα κρατήσουν το έδαφος δροσερό όπως τα υπολείμματα του κλαδέματος.

 

Αρχιτεκτονική τοπίου

Το μικρό μέγεθος του Acer palmatum το κάνει ιδανικό για μικρούς κήπους. Μάλιστα συνηθίζεται πολύ να “μπαίνει” σε βραχόκηπους. Ίσως προτιμήθηκε η θέση αυτή λογω της καλής στράγγισης που προσφέρει, αλλά τελικά είναι μια άτυχης επιλογή.

Ο βραχόκηπος στήνεται συνήθως σε ηλιαζόμενες θέσεις, όποτε μοιραία το σφεντάμι υποφέρει κάθε καλοκαίρι…..Έτσι, αν και έχουν περάσει αρκετά χρόνια από τότε που το φυτο αυτό εμφανίστηκε στους κήπους μας, σπάνια συναντώνται μεγάλα φυτά.  Αλλά το χειρότερο είναι ότι θεωρήθηκε  πως δε μας ταιριάζει, πράγμα που δεν είναι σωστό. Ταιριάζει εκεί που μπορεί να ευδοκιμήσει και όχι εκεί που θέλουμε εμείς.

Να υπενθυμίσω εδώ πως η σωστή θέση είναι στη σκιά μεγαλυτέρων δέντρων. Αν φροντίσουμε να είναι τέτοια η θέση, ώστε να βλέπουμε το σφεντάμι μας το φθινόπωρο, τότε θα το χαρούμε ακριβώς την καλύτερη στιγμή του!!!

                           Ποικιλίες

Acer palmatum Atropurpureum

Ίσως η δημοφιλέστερη ποικιλία όλων. Είναι ένας θάμνος που φτάνει 3-5 μ. ύψος και χαρακτηριστικό είναι τα κόκκινα φύλλα, που προσφέρονται για την δημιουργία έντονων αντιθέσεων με το πράσινο των άλλων φυτών του κήπου. Είναι φυλλοβόλο και το φθινόπωρο τα φύλλα του, πριν πέσουν, αποκτούν πορτοκαλί χρώμα. Όταν το φυτο βρίσκεται σε νεαρή ηλικία αναπτύσσεται περισσότερο σε πλάτος παρά σε ύψος.

 

Acer palmatum Dissectum

Άλλη μια μεγάλη δημοφιλής ομάδα ποικιλιών με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ότι τα φύλλα της έχουν περισσότερους λοβούς, 7 ή 9 , ενώ φτάνουν τα 2μ. ύψος με σχεδόν διπλάσια διάμετρο.

 

 

 

 

 

 

 

 

Acer griseum

Φυλλοβόλο δέντρο με σφαιρική κόμη και σκούρο πράσινο φύλλωμα που γίνεται έντονα κόκκινο το φθινόπωρο. Ο φλοιός του φυτού είναι κοκκινωπός με έντονη απολέπιση που τον κάνει διακοσμητικό

.

 

 

Αcer campestre

Πεδινό σφεντάμι.  Ιθαγενές δέντρο με μικρά, πράσινα λοβωτό φύλλα, πολύ ανθεκτικό είδος που θα μπορούσε, αλλά δυστυχώς δεν χρησιμοποιείται καθόλου στην Ελλάδα.

 

 

 

 

 

Acer negundo

Μικρό φυλλοβόλο δέντρο με πράσινα φύλλα και σφαιρική κόμη. πολύ ανθεκτικό και με μεγάλη προσαρμογή στις Ελληνικές εδαφοκλιματικες συνθήκες. Είναι αυτό που βλέπουμε συχνά σε δεντροστοιχίες, πάρκα και κήπους.

 

 

 

 

 

 

Acer platanoides

Σφεντάμι πλατανοειδες.  Ιθαγενές μεγάλο δέντρο, με σφαιρική κόμη και μεγάλα πράσινα φύλλα, τα οποία κιτρινίζουν το φθινόπωρο

 

 

 

 

 

 

 

Acer pseudoplatanus

Σφεντάμι ψευδοπλατανος. Ιθαγενές φυλλοβόλο μεγάλο δέντρο με σφαιρική κόμη και μεγάλα, πράσινα, πριονωτά φύλλα τα όποια κιτρινίζουν το φθινόπωρο.

Αυτοφυεται σε δάση της βόρειας Ελλάδας, αλλά το συναντάμε και φυτεμένο σε πλατείες χωριών και πάρκα.